Skip to main content

Etikettering levensmiddelen

Ingrediëntendeclaratie

Op het etiket is een ingrediëntendeclaratie verplicht (afgezien van een aantal uitzonderingen). De ingrediënten moeten vermeld worden in een lijst in afnemende volgorde van gewicht. De lijst wordt voorafgegaan door de titel "ingrediënten" of een woord dat "ingrediënten" bevat. Allergenen moeten benadrukt worden in de ingrediëntenlijst.

Allergenenwetgeving

De wetgeving betreffende allergenen is opgenomen in de Europese verordening inzake de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten (1169/2011).

Wat zijn allergenen

Allergenen zijn eiwitten die allergische reacties kunnen veroorzaken. Allergenen kunnen onder andere binnengekregen worden door voeding. Allergische reacties en/of intoleranties voor voeding zijn niet alleen erg vervelend, maar zij kunnen ook een gevaar vormen voor de gezondheid van consumenten. Daarom is het belangrijk dat er informatie wordt verstrekt over de aanwezigheid van levensmiddelenadditieven, technische hulpstoffen en andere stoffen of producten, waarvan wetenschappelijk bewezen is, dat ze een allergene werking of intolerantie-effect hebben. 

14 allergenen

In bijlage II bij Verordening (EU) nr. 1169/2011 zijn de meest voorkomende allergenen genoemd. Deze 14 allergenen moeten vermeld worden op het etiket. Dit zijn:

  • glutenbevattende granen;
  • schaaldieren;
  • eieren;
  • vis;
  • aardnoten;
  • soja;
  • melk;
  • noten;
  • selderij;
  • mosterd;
  • sesamzaad;
  • zwaveldioxide en sulfieten;
  • lupine en
  • weekdieren.

Ook producten op basis van deze allergenen moet duidelijk vermeld worden in de ingrediëntenlijst.

LeDa-allergenenlijst

Naast de 14 verplichte allergenen, bestaat ook nog de zogenaamde LeDa-lijst (voorheen de ALBA lijst). Op deze lijst staan, naast de 14 stoffen uit de Europese voedselinformatieverordening, nog eens 10 extra allergenen vermeld, zoals bijvoorbeeld glutamaat en varkensvlees. Deze allergenen hoeven niet verplicht vermeld te worden. Op basis van de LeDa-lijst stelt het Voedingscentrum  lijsten op met merkartikelen die gegarandeerd vrij zijn van bepaalde allergenen. 

Vermelding van allergenen op het etiket

Bij voorverpakte levensmiddelen moeten allergenen worden opgenomen in de lijst van ingrediënten. Door middel van typografie moet ervoor gezorgd worden dat de naam van het allergeen duidelijk te onderscheiden is van de rest van de ingrediënten. Dit kan bijvoorbeeld door een ander lettertype te gebruiken of door een andere stijl of achtergrondkleur. Vaak wordt het allergeen vetgedrukt in de ingrediëntenlijst vermeld.

Mocht het gaan om een product waarvoor ingrediëntendeclaratie niet verplicht is, dan moeten de allergenen toch vermeld worden. Dan moet het woord "bevat" worden gebruikt, gevolgd door de naam van het allergeen. 

Niet-voorverpakte producten

Vanaf 13 december 2014 is het tevens verplicht om allergenen te vermelden bij niet-voorverpakte producten of producten die op de plaats van verkoop worden verpakt voor directe verkoop. De informatie moet beschikbaar en makkelijk toegangbaar zijn. Lidstaten mogen nationaal vaststellen hoe deze informatie over allergenen beschikbaar moet worden gesteld. Nederland heeft nadere bepalingen vastgesteld in de Warenwetregeling allergeneninformatie niet-voorverpakte levensmiddelen. 

Houdbaarheidsdatum voorverpakte levensmiddelen

Het is verplicht om de datum van minimale houdbaarheid of de uiterste consumptiedatum op voorverpakte levensmiddelen te vermelden. Bij levensmiddelen die uit microbiologisch oogpunt zeer bederfelijk zijn en daardoor al na korte tijd een onmiddellijk gevaar voor de menselijke gezondheid kunnen opleveren, wordt de datum van minimale houdbaarheid vervangen door de uiterste consumptiedatum. Een levensmiddelen wordt onveilig geacht als de uiterste consumptiedatum is verstreken. In bijlage X bij de voedselinformatieverordening (1169/2011) staat hoe de datum moet worden uitgedrukt. 

Uitzonderingen vermelding houdbaarheidsdatum

In bijlage X bij Verordening (EU) nr. 1169/2011 staan een aantal product(groepen) genoemd waarvoor vermelding van de houdbaarheidsdatum niet verplicht is. Bijvoorbeeld

  • dranken met een alcoholgehalte van 10 of meer volumeprocent;
  • suikers in vaste vorm; en
  • kauwgom en soortgelijke producten om te kauwen.

 

Vermelding land van oorsprong/plaats van herkomst

Vermelding van het land van oorsprong of de plaats van herkomst is verplicht indien het weglaten daarvan de consument zou kunnen misleiden ten aanzien van de werkelijke oorsprong. Daarnaast zijn er bepaalde product(groepen) waarvoor vermelding van het land van oorsprong of de plaats van herkomst verplicht is:

  • voor vers, gekoeld en bevroren vlees van runderen, schapen, geiten en pluimvee, zie Verordening (EU) nr. 1169/2011.
  • voor olijfolie, honing, groenten en fruit en vis, zie specifieke wetgeving voor deze producten.