De toekomst van de EU levensmiddelenwetgeving

Hij ging in op:

• de huidige stand van zaken ten aanzien van de ontwikkeling van de Europese levensmiddelenwetgeving; en
• het probleem dat de consument van tegenwoordig wantrouwend staat tegenover wetenschappelijke vooruitgang.

De basis van het huidige voedselveiligheidssysteem in de EU is vastgelegd in de zogenaamde General Food Law. Hierin staan de algemene beginselen van de levensmiddelenwetgeving, zoals de verantwoordelijkheid van exploitanten van levensmiddelenbedrijven voor het in de handel brengen van levensmiddelen. De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) is opgericht en de verordening bevat de belangrijkste tools voor het aanpakken van voedselveiligheidsaangelegenheden, onder andere het Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF).

Een goed systeem voor het bereiken van een hoog voedselveiligheidsniveau, maar de rol van de EU gaat verder dan er simpelweg voor zorgen dat voedsel veilig is, aldus Andriukaitis. De invloed van voeding op de gezondheid is zeer groot en daarom is het van groot belang om, al dan niet via wetgeving, te zorgen voor een beter voedingspatroon van de Europese consument. 

Als voorbeeld noemt de Commissaris de claimsverordening, die de consument in staat stelt gezondere keuzes te maken. Een voedings- of gezondheidsclaim op een etiket of in een reclame-uiting moet duidelijk, niet misleidend en gebaseerd zijn op wetenschappelijk bewijs. Verder is vanaf komende maand voedingswaarde-etikettering verplicht, zie voor meer informatie Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten. Ook wil Commissaris Andriukaitis dat er limieten komen voor transvetten, omdat zij het risico op hartziekten meer verhogen dan andere voedingsstoffen. Op dit moment wordt er gewerkt aan een effectbeoordeling. 

Ook buiten de wetgeving om is er ruimte voor verbetering, zoals de herformulering van verwerkte levensmiddelen om de buitensporige inname van energie, verzadigd vet, suikers en zout via de voeding aan te pakken.

In zijn speech stipt de Commissaris het belang van het Regulatory Fitness and Performance programme (REFIT). Op dit moment zijn er twee belangrijke REFIT initiatieven gaande:

• Een uitgebreide beleidsevaluatie, de zogenaamde "fitness check" van de General Food Law om te onderzoeken of het huidige wetgevingskader voor de food en feed sector doeltreffend is en op de juiste manier inspeelt op de trends en behoeften. Naar verwachting zullen de resultaten hiervan in de loop van 2017 bekend worden.
• Een REFIT evaluatie van de verordening inzake voedings- en gezondheidsclaims op levensmiddelen, hierbij wordt met name gekeken naar voedingsprofielen en gezondheidsclaims op de zogenaamde "botanicals". De evaluatie hiervan zal naar verwachting eind 2017 of begin 2018 worden afgerond.

Commissaris Andriukaitis noemt het een constante uitdaging om de beste manier te vinden om EU consumenten in staat te stellen hun gezondheid te verbeteren, terwijl er tegelijkertijd voldoende flexibiliteit blijft voor de levensmiddelenindustrie om te innoveren. Extra complicatie daarbij is het wantrouwen van consumenten tegen de levensmiddelenindustrie van de laatste tijd. Consumenten verwachten niet alleen veilig voedsel, maar ook voedzaam gezond voedsel dat op een duurzame en ethische wijze wordt geproduceerd. Het probleem is dat er bij de meeste wetenschappelijke onderzoeken altijd een bepaalde mate van onzekerheid is, wat twijfel kan zaaien bij consumenten en wat geëxploiteerd kan worden door de media. 

Andriukaitis wijs op het belang om de inspanningen van wetenschappers, regelgevers en industrie te combineren, om op die manier te zorgen voor een betere gezondheid van de bevolking en een bloeiende en innovatieve Europese levensmiddelenindustrie.